Wereldwijde verzending - Kies je taal ☞

Lodovico Guicciardini (1521-1589)


Naam: Lodovico Guicciardini / Lowijs Guicciardijn

 

Geboortedatum - sterfdatum: 19 augustus 1521 (Firenze) - 22 maart 1589 (Antwerpen

Lodovico Guicciardini (1521-1589)

Levensloop

Lodovico Guicciardini werd in 1521 geboren te Firenze en behoorde tot een beroemd, invloedrijk Florentijns geslacht. Hij vestigde zich na zijn studies eerst in Nederland en vanaf 1542 in Antwerpen als handelsagent. In Antwerpen werd hij een machtig en invloedrijk man die omging met figuren als Abraham Ortelius en Christoffel Plantijn. De commerciële en financiële wereld konden hem echter maar matig bekoren en zijn interesse ging vooral uit naar geschiedschrijving, letterkunde en diplomatie. In 1567 kwam zijn belangrijkste werk uit, Descrittione di tutti i Paesi Bassi, altrimenti detti Germania Inferiore, met een beschrijving van de Lage Landen. Het leven van Guicciardini kende een turbulente periode ten tijde van de Spaanse overheersing, toen hij door de hertog van Alva werd gevangengezet. Hij stierf in relatieve armoede in 1589 en werd bijgezet in de kathedraal van Antwerpen.

 

Belang voor geografie

Lodovico Guicciardini bracht in 1567, een jaar na de Beeldenstorm, de Descrittione di tutti i Paesi Bassi, altrimenti detti Germania Inferiore (in het Nederlands 'De beschrijving van al de Nederlanden, anders genoemd Neder-Duitsland') uit bij uitgever Willem Silvius te Antwerpen. Dit werk is een historisch-geografisch en economisch standaardwerk over de Lage Landen tijdens de eerste helft van de 16de eeuw en bestaat uit twee grote delen: een algemene beschrijving van de Nederlanden en een meer gedetailleerd deel over elk van de Zeventien Provinciën en hun voornaamste steden. De kaarten en stadsplannen in het werk gaan wellicht terug op cartografen zoals Jacob van Deventer en Gerardus Mercator. Het origineel werk was in het Italiaans en in de eerste plaats gericht op de vele Italianen die in Antwerpen woonden. Nog in hetzelfde jaar zorgde Guicciardini zelf voor een Franse vertaling. Er volgden nog nieuwe uitgaves waarbij het kaartmateriaal verder werd uitgebreid met kaarten uit Ortelius’ Theatrum en stadsplannen van Georg Braun en Frans Hogenberg. Nog lang na zijn dood zouden zijn illustraties en beschrijvingen vele malen herwerkt, heruitgegeven en vertaald worden.

 

DESCRIPTION DE TOUTS LES PAIS-BAS

Guicciardini beschrijft in dit boek alle steden van de Nederlanden. Hij beschrijft de economie, staatkunde, taal, flora, fauna en volksaard van de welvarende Nederlanden. Opvallend veel aandacht gaat naar zijn woonplaats Antwerpen. Over de inwoners zegt hij: ‘Zy zijn vervaren ende gheschikt om over al ter wereldt te handelen, ja oock de vrouwen persoonen (al en hebben zy noyt buytens landts geweest) connen drie oft vier, sommighe vijf, ses ende seven talen spreken: welck een gherieffelijck ende wonderlijck dinck is.’

Titelbladen van Descrittione di Lodovico Guicciardini patritio fiorentino di tutti i Paesi Bassi altrimenti detti Germania inferiore uit 1567. (L. Guicciardini, 1567, collectie Biblioteca Nacional de España)

Topwerk

Lodovico Guicciardini, Description de touts les Pais-Bas, C. Plantin, 1582

 

De afbeelding van 's-Hertogenbosch (Bolduc) bij de beschrijving van de stad in de Descrittione di Lodovico Guicciardini patritio fiorentino di tutti i Paesi Bassi altrimenti detti Germania inferiore uit 1567. (L. Guicciardini, 1567, collectie Biblioteca Nacional de España)

 

 

80 jarige oorlog

De meest iconische beschrijving van de Nederlanden in de Tachtigjarige Oorlog is geschreven door Lodovico Guicciardini (1521-1589). In zijn basiswerk uit 1566, Descrittione di tutti i Paesi Bassi, altrimenti detti Germania inferiore, beschrijft hij de situatie van de Nederlanden aan de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog. Hierin geeft hij onder meer een beeld van de geopolitieke situatie in de Lage Landen en geeft hij gedetailleerde beschrijvingen van het landschap, de economie, de politiek en van een aantal steden.

 

Het werk was bijzonder populair en werd in meerdere talen gedrukt. De illustraties van zijn werk waren voor een deel gebaseerd op eerder kaartmateriaal, waaronder dat van Jacob van Deventer (1505-1575). Het interessante aan het werk van Guicciardini is dat het niet alleen door Guicciardini (en de drukkers waarmee hij samenwerkte) werd aangepast aan de markt, maar tevens (ook na de dood van Guicciardini) werd geactualiseerd naar de nieuwe situatie, in zowel beeld als schrift. In de Nederlandse edities van zijn werk werd uitvoerig aandacht besteed aan de Tachtigjarige Oorlog, terwijl dit in een aantal andere edities niet of nauwelijks werd vermeld. 

 

In de druk van 1612 werd bijvoorbeeld met betrekking tot Breda, ’s-Hertogenbosch en Bergen op Zoom aanvullende informatie opgenomen over het verloop van de strijd in deze steden. Figuren als Filips van Hohenlohe-Neuenstein (1550-1606) en Alexander Farnese (1545-1592), de hertog van Parma, worden genoemd, maar ook gebeurtenissen als de beeldenstorm in ’s-Hertogenbosch, het Schermersoproer of de inname van Breda met het turfschip zijn in deze editie opgenomen. Over de inname van het Kasteel van Breda met het turfschip werd in de Nederlandstalige editie van 1612 onder meer het volgende geschreven:

“[…] waer uyt snachts kropen de soldaten, die de wachten ende sentinellen vermeesterden, ende het casteel openden, waer op d'ander Vlote aenquam, ende alsoo het casteel in namen: waer door't garnisoen der stadt bevreest zijnde vertrock, ende verlieten de stadt in den handen van den Prince Maurits van Nassou […]”

Zeeland 1582