Wereldwijde verzending - Kies je taal ☞

De oude kaarten van Joan en Willem Blaeu


De oude kaarten van Joan en Willem Blaeu

Joan Blaeu was een Nederlandse drukker en uitgever, cartograaf en uitgever van wereldberoemde atlassen. Hij was de zoon van Willem Blaeu. Zijn bekendste werk is de Atlas Maior.

Een korte biografie van Joan Blaeu

Joan Blaeu werd in 1598 of 1599 geboren. Hij was een zoon van Willem Blaeu en Maritgen - en zij was weer "een dochter van Cornelis uit Uitgeest". Zijn vader Willem Blaeu ging in de leer bij de Deense astronoom Tycho Brahe. Willem vestigde zich rond 1600 in Amsterdam als globemaker, drukker, uitgever van landkaarten en uitgever van literair werk van de schrijvers van zijn tijd, waaronder zijn neef P.C. Hooft.

Over de opleiding van Joan Blaeu is niet veel bekend: hij studeerde in Leiden promoveerde in 1620 tot doctor in de rechten. Joan trouwde met Geertruid Vermeulen. Zij kregen zes kinderen.

Na de dood van Willem Jansz. Blaeu in 1638 zetten Joan en zijn broer Cornelis de zaak voort. Toen Cornelis in 1650 overleed, ging Joan alleen verder. In 1651 werd hij lid van de vroedschap van Amsterdam en later benoemd tot schepen. Joan werd in 1658 benoemd tot examinator voor de stuurlieden van deVOC. Joan Blaeu overleed op ongeveer 75-jarige leeftijd en ligt begraven in de Westerkerk.

Belangrijkste kaarten en atlassen van Blaeu

In 1649 publiceerde Joan Blaeu het Novum ac Magnum Theatrum Urbium. In deel 1, Belgica Libera ac Foederata, stonden Nederlandse steden. In deel 2, Belgica Regiae, stonden kaarten van Vlaamse steden.

In 1649 verscheen ook de Nederlandstalige uitgave Toonneel der Steden van 's Konings Nederlanden, met hare Beschrijvingen. Dit betrof 2 delen. Tien jaar later volgde nog de 6 delige Leidse uitgave van Toonneel des Aerdrycks.

Joan Blaeu Toonneel der Steden van 's Konings Nederlanden,

Het meesterwerk van Joan Blaeu verscheen in 1662: de Atlas Maior, met zeshonderd kaarten. Dit was een van de duurste cartografische uitgaven van de 17e eeuw.

Titelpagina van de Nederlandse editie van de Atlas Maior, getiteld 'Toonneel des Aerdriicx Ofte Nieuwe Atlas, Dat is beschryving van alle Landen; nu nieuwlycx uytgegeven Door Wilhelm en Iahannem Blaeu.[/caption]

De Atlas Maior of Grooten Atlas is een omvangrijk samengestelde wereldatlas van de hand van Willem Blaeu, samengesteld door zijn zoon Joan Blaeu. De atlas begon onder de titel Atlas Novus in 1635, een uitgave in twee delen. Deze werd in 1662 onder de titel Atlas Maior opnieuw uitgeven, maar dan in elf delen in Latijn, en bevatte 594 kaarten.

Joan Blaeu Amsterdam

 

De Atlas was zeker ook bedoeld om mee te pronken. En dan hoorde er natuurlijk een chique kast omheen:

Joan Blaeu atlas maior

De Atlas Maior van Blaeu, in zijn bijbehorende kast. Dit exemplaar staat in de kaartenzaal van UvA Bijzondere Collecties in Amsterdam. De boekbanden in de kast zijn reproducties. De originele exemplaren liggen in de kluis. Rechts van de kluis hangt een portret van WIllem Blaeu. Aan de linkerzijde hangt zijn zoon, Joan Blaeu (niet goed op de foto te zien).

 

Brand in de werkplaats van Blaeu

Op 22 februari 1672 werd Blaeus werkplaats, zes jaar eerder ondergebracht in een voormalige Latijnse school aan de Gravenstraat te Amsterdam, volledig verwoest door brand. "Omdat ene na de andere brandspuit bevroor, werd de brand steeds heviger. Iedereen probeerde zijn goederen in veiligheid te brengen, maar de straatjes lagen vol spuiten, ladders en gereedschappen. Ten slotte zag men van het blussen af en probeerden men de omringende huizen brandvrij te houden," zo staat te lezen in het boek Ooggetuigen van de Gouden eeuw (2005). Gravures, boeken, papier, gereedschappen en drukpersen gingen verloren. De schade werd op het destijds atronomische bedrag van 382.000 gulden geschat. Niet zijn gehele bezit ging verloren, want Blaeu had nog zijn winkel aan het Rokinen zijn werkplaats aan de Bloemgracht.

Nageslacht

Zijn zonen Joan (1650-1712) en Pieter (1637-1706) volgden Blaeu op in de drukkerij. Hun moeder verkocht de inmiddels wereldberoemde inventaris in gedeeltes. In 1677 was de laatste veiling en de winkel werd in het daaropvolgende jaar verkocht. In 1684 sloten de beide broers zich aan bij vier andere uitgevers, die katholieke liturgische werken uitgaven. Joan Blaeu jr. werd in 1690 lid van de vroedschap en twee jaar later verhuisde hij naar Herengracht 541. De werkplaats aan de Bloemgracht werd in 1698 opgeheven. Een deel van de koperplaten kwam in handen van Frederik de Wit en Johannes van Keulen, die de kaarten opnieuw bewerkten en uitgaven.